İnsanlar, öğrendikleri herhangi bir şeyi tekrar edebilecek ve bunu sistematik biçimde yapabilecek güce sahiptirler. Hafıza, kodlama ve bilgiye ulaşma sürecinden ibarettir. Hafıza, hatırlamak ve bilgilerin işlenmesi ile ilgilidir. Bilinçli zihnimiz kayıt yapmaz, kayıt yapan bilinçaltımızdır. Hatırlamak da aslında bilinçaltı ile kurulan doğru bağlantıların sonucudur.
Zihinsel tekrarlar da bize, hatırlama konusunda ve kalıcı öğrenme kısmında yardımcı olur. Zihinsel tekrar, öğretilen pratik tekrara göre daha avantajlı ve daha hızlıdır. Ne kadar çok zihinsel tekrar yaparsanız beyninizde o kadar çok ağ oluşturursunuz. Bunun sonucu olarak, uzun süreli öğrenme sağlanacağı gibi aynı zamanda hemen ve kolay hatırlama da sağlanır.
Hafızanız istediğiniz kadar mükemmel değil mi? Bunun çözümü olarak, temsil sistemlerini daha fazla aktif olarak kullanmalısınız.
Duyuların 5 ini de kullanmamıza rağmen, olayları kaydederken genelde tek bir duyumuzu kullanırız. Bazı kişiler görsel olarak, bazı kişiler işitsel olarak ve bazı kişiler de dokunsal temsil sistemleri ile kodlama yaparlar. Görsel yolla ezberlemek, işitsel yolla ezberlemekten çok daha akılda kalıcıdır.
Çünkü, en iyi hatırlama görüntülerle olur. Çünkü zihnimiz sayesinde resimler oluşturup yıllarca saklayabiliriz. Düşünürken de aynı şekilde, zihinsel resimler sayesinde düşünürüz. Zihinsel resimler sayesinde hatırlarız ve çok kısa sürede bilgi ediniriz. İşitsel yolla öğrenmeye çalışan ve devam eden insanlar yavaş öğrenme yolunu seçmiş olurlar.
Görsel kişiler; resimleri kaydederler. Görsel hafızalarını geliştirdiklerinde, harika sonuçlar elde ederler. Resimleştirmedikleri görüntüleri hatırlamakta zorluk çekerler. İsim ve sesleri hatırlamakta zorluk çekerler. Bilgileri bilinçaltına en hızlı kaydetme biçimidir.
İşitsel kişiler; sesleri kaydederler. Hatırlarken, sadece sesleri hatırladıkları için yavaş ve eksik hatırlayabilirler. Bunun nedeni, bazı deneyimlerde görüntü olmadığı içindir. Ancak konuşmaları harfi harfine hatırlarlar. Bu yüzden sesli kitap okumaları ve ders çalışmaları çok fayda sağlar.
Dokunsal kişiler; duyguları ve hisleri yaşadıkları için hatırlarken de bu kanalı kullanırlar. Hatırlarken sanki olayları yaşarlar. Bu kaydetme çok zaman alır. Eğer kişi öğrenci ise, yazarak öğrenmeyi tercih eder ve yazmak da çok zaman alır.
Eğitim sistemimiz çoğunlukla ezberci sisteme dayanmaktadır. Çok fazla ve gereksiz bilgiler öğrenciye yüklenir fakat sınavlarda apayrı sorular sorulur. Sınavda soruları gören öğrenci de panikler ve bu panik hafızası üstüne bulut gibi çöker. Ancak öğrenci kendi temsil sistemine göre öğrenme yöntemini benimserse ciddi başarılar elde edebilir.
İsimleri Ezberleme; Özellikle satış ve pazarlama eğitimlerinde üzerinde durduğumuz konuların başında isim ezberleme ve hatırlama gelir. İnsanlar isimlerinin hatırlanmasını ve isimleri ile hitap edilmesini severler. Kişisel dostluk kurmak için de etkili bir teknik olarak karşımıza çıkmaktadır. Kişilerin farklı ve dikkat çeken yönleri ile isimleri arasında bağ kurabilirsiniz. Bağı kurduktan sonra zihninizde o bağı tekrar kontrol etmelisiniz. Bu tamamen görsel bağ temelli olup işitsel sistemle de güçlendirebilirsiniz.
Görme engelli bir danışanım vardı. Çok iyi bir isim hafızası vardı. Ses tonu ve kullandığı kelimelerden kişinin ismi ile bağ kuruyordu. Görsel temsil sistemi kullanamadığı için işitsel temsil sistemi ile yapıyordu. Bu tekniği, telefon ile iş yapan kişiler de kullanabilir.
Hatırlamanın püf noktaları nelerdir?
Öncelikle temsil sistemlerinize göre bilgileri kaydetmeye çalışın. Hatta en az 2 temsil sistemi ile kayıt yapabilirseniz, biri ile hatırlayamazsanız diğeri ile hatırlayabilirsiniz. Bilgiyi ilk elde ettiğiniz zamanı hatırlayın. Görselleştirin ve deneyimi yaşayın. Sanki telefonunuzdan ekran görüntüsü alır gibi basit bir şekilde görselleştirin ve başka bir bilgi ile bağlayın. Eğer annenizin doğum günü 9 Eylül ise bu tarihi İzmir’ in kurtuluş gününe bağlayabilirsiniz. Bu sayede her 2 bilgi de birbirine bağlanmış olur. İş hayatında dosyalama sisteminin neden var olduğunu hiç düşündünüz mü? Neyi nereye koyarsak ve düzenlersek ona göre hemen buluruz.
Faturaları sürekli sağa sola atan bir ön muhasebe çalışanı mı yoksa düzenli dosyaları günü gününe arşivleyen bir ön muhasebe çalışanı mı daha verimli olur? İş hayatında bu konu nasılsa aynı şekilde zihin de böyle çalışır. Yeni gelen bilgiyi sürekli eski bilgilere bağlarsak sonuç olarak, etkin ve verimli bir zihin olarak karşımıza çıkar.
Alışkanlıklarımız da başka önemli bir detaydır. Eve geldiğinizde anahtarlarınızı hep aynı yere bırakırsanız sabah bilinçaltınız otomatik olarak sizi oraya yönlendirecektir. Ancak her gün farklı yere bırakırsanız her gün bu ayrıntıyı hatırlamanız gerekir veya sabah anahtarlarınızı aramanız gerekecektir. Bu yüzden alışkanlıklarınıza dikkat etmeniz gerekir. Çünkü her zaman bilinçli davranışlarda bulunmayız.
Şifreleme sistemlerini aktif olarak kullanarak doğru kodlamalar yaparsanız hatırlamanız kolay olur. Herhangi bir şifre geliştirme sistemi, çapa görevi görebilir. Sayma işlemi de çok fazla öğrettiğimiz bir hatırlama tekniğidir. Sabah uyandığınızda işe giderken ne alırsınız yanınıza? 1 saat 2 güneş gözlüğü 3 cep telefonu 4 anahtar 5 cüzdan vs.. Eğer evden çıkmadan bunların hızlıca sayarak kontrol ederseniz unutma ihtimaliniz nerdeyse sıfırdır. Gün içerisinde gittiğiniz yerlerde de sayarsanız en azından hiçbir şeyi hiçbir yerde unutmazsınız.
Öğrendiğiniz şeyleri en yararlı şekilde kullanmak isterseniz, neye ne zaman ihtiyacınız varsa o zaman düşünün ve hatırlayın. Her bilgiyi her zaman kullanmayız. Eşinizin veya bir arkadaşınızın telefon numarasını her zaman hatırlamak pek yararlı olmayabilir. Ancak onu aramak istediğinizde aklınıza geliyorsa ve hatırlayabiliyorsanız işte bu tam doğru olandır. Deneyimleriniz ve hayalleriniz de, geçmişte olduğu gibi değil, bugünkü haliyle hatırlanmalıdır.
Bir de önemli olan başka bir husus, hatırlamanız gerekmeyen şeyleri unutmak da önemlidir. Bunu şöyle düşünebilirsiniz: Bilgisayarınızda ne kadar gereksiz veri varsa o kadar hafızası dolu olur ve bilgisayarınızın hızı düşer. Hatta belli zaman sonra yer azaldı diye işaret verir. Aynısı hafızamız için de düşünülebilir.
Doğru soru: “Siz hatırlamak için hangi yöntemleri kullanıyorsunuz?”
